ارزش صبر و خطر بی تابى

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

مَنْ لَمْ یُنْجِهِ الصَّبْرُ أَهْلَکَهُ الْجَزَعُ.

هر کس صبر، رهایی اش نداد؛ بی تابی او را از پای درمی آورد.

نهج البلاغه: حکمت 180

صبر مایه ماندگاری و سلامت جسم و جان است. همان طور که بی صبری و جزع و فزع مایه هلاکت و نابودی است.

کسی نیست که در زندگی دنیا مشکل نداشته باشد بافت دنیا را با سختی ها و ناملایمات ساخته اند و به طور کلی انسان در سختی آفریده شده است.

لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی کَبَدٍ؛
خداوند این انسان را در رنج و سختی آفرید.(1)

اگر کسی فکر کند که دنیا جای آسایش همیشگی است در اشتباه است اگر سختی ها را تحمل کند و آه و ناله سر ندهد زندگی با همه ناراحتی هایش برایش شیرین و خوب است ولی اگر بخواهد برای هر کمبود و نقصان مادی داد و فریاد به راه اندازد بی شک خود را به هلاکت انداخته است و در همین چند روزه موقت زندگی دنیا خود را معذب کرده و گاه به مرحله شکوه بر خدا می رسد آنگاه نه دنیا دارد و نه آخرت.

خَسِرَ الدُّنْیَا وَالْآخِرَهَ ذَلِکَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِینُ؛
دنیا و آخرت زیانکار می شود و این است زیان آشکارا.(2)

شرح ابن میثم
گاهى مصیبت بزرگ، باعث بى تابى کشنده است و در چنین حالتى براى انسان به جاى بى تابى، پایدارى و شکیبایى لازم است تا از هلاکت نجات یابد و تقدیر عبارت چنین است: هر کس بر مصیبت صبر نکند تا نجات یابد، پس بى تابى مى کند و هلاک مى شود. و احتمال دارد که مقصود امام (علیه السلام) هلاکت اخروى باشد: یعنى کسى را که فضیلت صبر نجات ندهد، صفت ناپسند بى تابى از پا در آورد. و این عبارت براى برحذر داشتن از بى تابى و واداشتن بر صبر و پایدارى است.(3)

پی‌نوشت‌ها:
1- سوره بلد، آیه 11
2- سوره حج، آیه 11
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5 ص 578

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.